Isroil hukumati G‘azo sulh bitimini tasdiqladi, bu kelishuvning birinchi bosqichi boshlanganini anglatadi. Ushbu bosqichda Isroil yuzlab falastinlik mahbuslarni G‘azoda ushlab turilgan asirlar evaziga ozod qiladi, hududning ayrim qismlaridan qo‘shinlarini olib chiqadi va har kuni yuzlab yordam yuk mashinalarining G‘azoga kirishiga ruxsat beradi.
Juma kuni ertalab hukumat yig‘ilishi Isroil va Falastin qarshilik guruhi Hamas o‘rtasida erishilgan sulh kelishuvini tasdiqladi. Bu kelishuv payshanba kuni kuchga kirgan edi.
“Bosh vazir Benyamin Netanyaxu boshchiligidagi hukumat G‘azo urushini tugatish va barcha asirlarni (G‘azodagi isroillik mahbuslarni) qaytarish bo‘yicha kelishuvni tasdiqladi,” deyiladi Isroil hukumati bayonotida.
Mahkama yig‘ilishi bosh shtab boshlig‘i Eyol Zamirning xavfsizlik bo‘yicha ma’ruzasi bilan boshlandi. Mahalliy OAV xabariga ko‘ra, AQSh prezidenti Donald Trampning Yaqin Sharq bo‘yicha maxsus vakili Stiv Vitkoff va Trampning kuyovi Jared Kushner Isroil bosh vaziri Netanyaxu bilan uchrashuvdan so‘ng yig‘ilishga qo‘shilgan.
Yig‘ilishdan oldin xavfsizlik bo‘yicha kabinet sessiyasi Trampning 20 banddan iborat G‘azo tinchlik rejasi bo‘yicha ovoz berishsiz yakunlangan edi.
Isroil davlat televideniyesi Kan “G‘azo urushini to‘liq tugatish” deb nomlangan hujjatni e’lon qildi. Unda hukumat kelishuvni tasdiqlagani, biroq ekstremist vazirlar Itamar Ben-Gvir, Betsalel Smotrich, Yitsxak Wasserlauf va Amixay Eliyahu Trampning rejasiga qarshi ovoz bergani aytilgan.
‘Biz G‘azodagi urushni tugatdik’
Sulh kelishuvi payshanba kuni tongda, Misrning Qizil dengiz sohilidagi Sharm al-Shayx shahrida Turkiya, Misr, Qatar va AQSh vositachiligida Hamas va Isroil o‘rtasida to‘rt kun davom etgan bilvosita muzokaralardan so‘ng e’lon qilindi.
Rejaning ikkinchi bosqichi G‘azoda Hamas ishtirokisiz yangi boshqaruv mexanizmini yaratishni, falastinliklar va arab hamda islom davlatlari qo‘shinlaridan iborat xavfsizlik kuchlarini shakllantirishni va Hamasni qurolsizlantirishni nazarda tutadi.
Arab va musulmon davlatlari ushbu rejani olqishladi.
Isroil va Hamas dastlabki bosqichga sodiqligini tasdiqladi. Bu bosqich uch asosiy tamoyilga asoslanadi: mahbuslar almashinuvi, Isroil qo‘shinlarini belgilangan chiziqlarga olib chiqish va G‘azoga yillar davomida qo‘yilgan blokadadan so‘ng zarur gumanitar yordamni kiritish.
Hamasning aytishicha, birinchi almashinuvda 20 nafar isroillik asir evaziga qariyb 2,000 falastinlik mahbus ozod qilinadi. Bunga umrbod qamoq jazosiga hukm qilingan 250 falastinlik va urush boshlanganidan beri hibsga olingan, ko‘pchiligi ayollar va bolalar bo‘lgan 1,700 kishi kiradi. Almashinuv kelishuv kuchga kirganidan keyin 72 soat ichida amalga oshirilishi kutilmoqda.
20 banddan iborat reja ilk bor 29-sentyabr kuni e’lon qilingan edi. Unda barcha isroillik asirlarni falastinlik mahbuslar evaziga ozod qilish, sulh, Hamasni qurolsizlantirish va G‘azoni qayta tiklash nazarda tutilgan.
Payshanba kuni Tramp AQSh va boshqa vositachilar Isroilning qamal ostidagi G‘azodagi urushini tugatishga yordam berganini e’lon qildi. U isroillik asirlar dushanba yoki seshanba kuni ozod qilinishini va Misrda imzolash marosimida qatnashish niyatida ekanini ta’kidladi.
U, “Biz G‘azodagi urushni tugatdik,” dedi va bu “doimiy tinchlikka olib keladi,” deb qo‘shimcha qildi.
Hamas bosh muzokarachisi Xalil al-Hayya Falastin qarshilik guruhi AQSh, arab vositachilari va Turkiyadan Isroilning G‘azodagi genotsidi doimiy tugatilganiga kafolat olganini aytdi.
Bu orada, Isroilning o‘ta o‘ng qanot Milliy xavfsizlik vaziri Itamar Ben-Gvir payshanba kuni ekstremist Yahudiy kuch partiyasi bosh vazir Netanyaxu rejimini ag‘darishga harakat qilishini, agar Hamas oxir-oqibat yo‘q qilinmasa, ogohlantirdi.
AQSh harbiy guruhi sulhni kuzatadi
Bu orada, AQSh harbiylaridan iborat 200 kishilik guruh G‘azo sulhini “kuzatish” uchun Yaqin Sharqqa joylashtiriladi, deb xabar berdi AQShning yuqori martabali rasmiylari payshanba kuni.
AQSh harbiy markaziy qo‘mondonligi rahbari admiral Bred Kuper “dastlab yerda 200 kishi bo‘ladi. Uning vazifasi kuzatish, nazorat qilish va qonunbuzarliklar yo‘qligiga ishonch hosil qilishdir,” dedi yuqori martabali rasmiylardan biri jurnalistlarga.
Uning so‘zlariga ko‘ra, Misr, Qatar, Turkiya va ehtimol Birlashgan Arab Amirliklari harbiy rasmiylari ham ushbu guruh tarkibiga kiritiladi.
Ikkinchi rasmiyning aytishicha, “AQSh qo‘shinlari G‘azoga kiritilishi rejalashtirilmagan.”
