Erdo‘g‘an G‘azo tinchlik sammitida ishtirok etish uchun Misrga tashrif buyurdi

Turkiya Prezidenti Rajab Toyyib Erdo‘g‘an Qizil dengiz sohilidagi Sharm al-Shayx shahrida rejalashtirilgan tinchlik sammitida ishtirok etish uchun Misrga yetib keldi.

Dushanba kuni Misr Prezidenti Abdulfattoh as-Sisi Erdo‘g‘anni kutib oldi, deb xabar berdi Misr davlat telekanali Al Qahera. Erdo‘g‘an bilan birga Turkiya tashqi ishlar vaziri Hakan Fidan, Milliy razvedka tashkiloti (MIT) rahbari Ibrohim Kalin, Turkiya Aloqa boshqarmasi rahbari Burhanettin Duran va tashqi siyosat va xavfsizlik bo‘yicha bosh maslahatchi Akif Chag‘atay Kilich hamrohlik qildi.

Erdo‘g‘an Misr Prezidenti Abdulfattoh as-Sisi va AQSh Prezidenti Donald Trampning taklifiga binoan Sharm al-Shayxga yetib kelganidan so‘ng, delegatsiyasi bilan birga xalqaro konferensiya markaziga yo‘l oldi. Bu yerda G‘azoda erishilgan sulh bitimini muhokama qilish uchun sammit o‘tkaziladi.

Turkiya prezidenti Sharm al-Shayx bitimi imzolanish marosimida ishtirok etishi va sammit davomida qatnashuvchi davlatlar rahbarlari bilan maslahatlashuvlar o‘tkazishi kutilmoqda.

Mintaqaviy xavfsizlik va barqarorlikning yangi bosqichi

Bir qancha davlatlarning davlat rahbarlari va yuqori martabali amaldorlari ham G‘azo bo‘yicha xalqaro tinchlik sammitida ishtirok etish uchun Misrga yetib kelishdi. Qatar amiri Shayx Tamim bin Hamad Ol Tani, Iordaniya qiroli Abdulla II, Bahrayn qiroli Hamad bin Iso Ol Xalifa va Falastin Prezidenti Mahmud Abbos sammit ochilishidan oldin Sisi tomonidan kutib olindi, deb xabar berdi Al Qahera.

Shuningdek, Fransiya Prezidenti Emmanuel Makron, Indoneziya Prezidenti Prabovo Subianto, Germaniya Kantsleri Fridrix Mers, Italiya Bosh vaziri Jorjiya Meloni, Pokiston Bosh vaziri Muhammad Shahboz Sharif va Saudiya Arabistoni Tashqi ishlar vaziri Shahzoda Faysal bin Farhon ham sammitga yetib kelishdi.

Bundan tashqari, sobiq Buyuk Britaniya Bosh vaziri Toni Bler, BMT Bosh kotibi Antoniu Guterrish va Arab Ligasi Bosh kotibi Ahmad Abul G‘ayt ham sammit joyiga yetib kelishdi. Britaniya Bosh vaziri Keyr Starmer, Kanada Bosh vaziri Mark Karni, Gretsiya Bosh vaziri Kiriakos Mitsotakis va Xalqaro Futbol Assotsiatsiyalari Federatsiyasi (FIFA) Prezidenti Janni Infantino ham Misr prezidenti tomonidan qabul qilindi.

Paragvay va Niderlandiyadan delegatsiyalar ham Misr shahriga yetib kelishdi, ammo ishtirok darajasi haqida ma’lumot berilmadi.

Sharm al-Shayx sammitida 20 dan ortiq davlat rahbarlari ishtirok etishi kutilmoqda. Sammit Misr Prezidenti Abdulfattoh as-Sisi va uning amerikalik hamkasbi Donald Tramp tomonidan boshqariladi.

Isroil va Hamas o‘rtasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri aloqalar yo‘q va ular sammitda ishtirok etishi kutilmayapti. Isroil xalqaro qo‘llab-quvvatlangan Falastin ma’muriyatining G‘azodagi rolini rad etgan, uning rahbari esa kelmoqda.

Misr sammitning maqsadi “G‘azodagi urushni tugatish, Yaqin Sharqda tinchlik va barqarorlikni ta’minlashga qaratilgan sa’y-harakatlarni kuchaytirish va mintaqaviy xavfsizlik va barqarorlikning yangi bosqichini boshlash” ekanligini ta’kidladi.

G‘azoda yangi boshqaruv mexanizmini tashkil etish

Tramp chorshanba kuni Isroil va Hamas 29-sentabrda u tomonidan taqdim etilgan 20 bandlik rejaning birinchi bosqichiga kelishib olganini e’lon qildi. Bu reja G‘azoda sulhni ta’minlash, u yerda ushlab turilgan barcha isroillik garovdagilarni taxminan 2000 nafar falastinlik mahbuslarga almashtirish va Isroil kuchlarini butun hududdan bosqichma-bosqich olib chiqishni o‘z ichiga oladi.

G‘azodagi sulh bitimining birinchi bosqichi juma kuni Trampning ikki yillik Isroil urushini tugatish rejasiga muvofiq kuchga kirdi.

Rejaning ikkinchi bosqichi G‘azoda yangi boshqaruv mexanizmini tashkil etish, falastinliklar va arab hamda islom davlatlari qo‘shinlaridan iborat xavfsizlik kuchlarini shakllantirish va Hamasni qurolsizlantirishni o‘z ichiga oladi.

2023-yil oktyabr oyidan boshlab Isroil hujumlari natijasida G‘azoda 67,800 dan ortiq falastinlik, asosan ayollar va bolalar halok bo‘ldi, bu esa hududni yashash uchun yaroqsiz holga keltirdi.