Usmon Hamdi Beyning asari kimoshdi savdosida 1,5 million dollarga sotildi

Usmon Hamdi Beyning turmush oʻrtogʻi Noila Xonimning noyob portreti kimoshdi savdosida 1,5 million dollarga sotildi.

Osman Hamdi Bey’s 1880s oil-on-canvas Portrait of Naile Hanim (his wife). Source: Osman Hamdi Bey Family Portraits, Virtual Museum. Public domain.

Usmoniy sanʼati namoyondalaridan biri boʻlgan Usmon Hamdi Beyning turmush oʻrtogʻi Noila Xonimning nodir portreti kimoshdi savdosida 1,5 million dollarga sotildi.

1880-yillarda chizilgan va yillar davomida yashirib kelingan 98 x 68 sm o'lchamdagi bu portret Usmon Hamdi Beyning eng mashhur rasmlari qatorida ko'rsatilmagan. Buning sababi shaxsiy kollektsiyaga o'tishdan oldin portret o'nlab yillar davomida oilada qolgan.

Bu portret 1995-yilgacha Usmon Hamdi Bey va uning rafiqasi Noila Xonimning nabirasi Jenan Sarch (1913-2012) uyida osilgan. Fransiyada tug'ilgan Noila Xonimning asl ismi Mari Palyart bo'lib, u rassom Usmon Hamdi Beyning ikkinchi xotini edi.

Istanbuldagi "Sakip Sabanji" nomidagi muzeyda rassomning rafiqasi Noila Xonimning yana bir portreti ham xuddi shunday oltin rangda tasvirlangan.

"Sakip Sabanji" muzeyining taʼkidlashicha, oltin ranggi anʼanaviy ravishda islom, Oʻrta asr, Yevropa va Uygʻonish davri sanʼatida muqaddas siymolarni tasvirlash uchun ishlatilgan. Ma’lumotlarga ko‘ra, ayollarni tasvirlagan ilk turk rassomlaridan biri bo‘lgan Usmon Hamdi Bey o‘zining turmush o‘rtog‘i Noila Xonim portretida bu rangdan ayolning muqaddasligini ta’kidlash uchun foydalangan.

Bundan olti oy avval Usmon Hamdi Beyning “Qahva tayyorlash” asari ham Londondagi Sotheby’s’da 1 million funt sterlingga (1,3 million dollar) sotilgandi.

Bu 1881-yilgi asar, uzoq vaqtdan beri yo'qolgan va faqat oq-qora fotosuratdan ma'lum bo'lib, bir asrdan ko'proq vaqt o'tgach, Yevropadagi shaxsiy kolleksiyalarda qayta tiklandi.

Usmon Hamdi Beyning badiiy merosi

Usmon Hamdi Beyning eng mashhur asari 1906-yilda tugallangan va Istanbuldagi Pera muzeyida namoyish etilgan “Toshbaqa tarbiyachisi” asaridir.

Turk san'at tarixidagi eng ibratli va qimmatli asarlardan biri hisoblangan bu rasm o'tgan ko'rgazmalarda rekord baholarga erishgan.

Taniqli Usmoniy oilasida tug‘ilgan Usmon Hamdi Bey 1860-yillar boshida huquqshunoslik bo‘yicha o‘qish uchun Parijga jo‘natilgan, biroq u yerda rasm va arxeologiyaga bo‘lgan ishtiyoqini kashf etgan.

Usmon Hamdi Bey Istanbulga qaytib kelgach, diplomatik lavozimlarda xizmat qildi va ko'plab arxeologik qazishmalarga rahbarlik qildi. 1882-yilda u Istanbul tasviriy sanʼat akademiyasiga asos solib, uning birinchi direktori boʻldi va turklar orasidan yangi rassomlar avlodini yetishtirishga kashshof boʻldi.

Usmon Hamdi Bey g‘arb badiiy uslublaridan foydalangan holda, 19-asrda gullab-yashnagan sharqshunoslik san’at jozibasini bajarib, Sharq mavzularini chizdi. U, shuningdek, Usmonli hayotini hurmat va nafosat bilan tasvirlash uchun musulmon madaniyatini chuqur anglagan.