Falastin davlati AQSh Prezidenti Donald Trampning G‘azo urushini tugatishga qaratilgan taklifini olqishlab, uning tinchlik yo‘lini belgilashdagi qobiliyatiga ishonch bildirdi.
Rasmiy WAFA axborot agentligi orqali e’lon qilingan bayonotda, “Prezident Donald J. Trampning G‘azo urushini tugatishga qaratilgan samimiy va tinimsiz sa’y-harakatlarini olqishlaymiz va uning tinchlik yo‘lini topishdagi qobiliyatiga ishonamiz,” deyiladi.
Bayonotda Falastin AQSh, mintaqaviy davlatlar va xalqaro hamkorlar bilan keng qamrovli kelishuvga erishish uchun ishlashga tayyorligini ta’kidladi.
Unda har qanday kelishuv G‘azoga gumanitar yordam yetkazilishini, asirlar va mahbuslarning ozod qilinishini, tinch aholini himoya qilish mexanizmlarini va sulhni qo‘llab-quvvatlashni, shuningdek, yerlarni anneksiya qilish, majburiy ko‘chirish va xalqaro huquqni buzuvchi bir tomonlama choralarni oldini olishni ta’minlashi kerakligi aytilgan.
Falastin bayonotida, shuningdek, ushlab qolingan soliq daromadlarini qaytarish, Isroilning to‘liq chiqib ketishi va G‘azo, bosib olingan G‘arbiy Sohil va Sharqiy Quddusdagi Falastin yerlarini va tashkilotlarini birlashtirish chaqirig‘i ham bor.
Bayonotda “xalqaro qonuniylikka muvofiq, mustaqil va suveren Falastin davlati Isroil bilan yonma-yon tinchlik va yaxshi qo‘shnichilikda yashashga asoslangan ikki davlat yechimiga asoslangan adolatli tinchlik” maqsadi yana bir bor tasdiqlandi.
Falastin rasmiylari, shuningdek, urush tugaganidan keyin bir yil ichida prezidentlik va parlament saylovlarini o‘tkazishni o‘z ichiga olgan islohotlarni amalga oshirishga va’da berishdi.
Bayonotda Falastin “zamonaviy, demokratik va qurolsiz davlat qurishga, plyuralizm va hokimiyatning tinch yo‘l bilan o‘tishini ta’minlashga” sodiqligini bildirdi.
Shuningdek, ta’lim islohotlarini UNESCO standartlariga moslashtirish va xalqaro auditga bo‘ysunadigan yagona ijtimoiy ta’minot tizimini yaratishga va’da berildi.
“Biz AQSh va barcha tomonlar bilan mintaqa xalqlari uchun tinchlik, xavfsizlik va barqarorlikka erishish uchun ijobiy va konstruktiv muloqotga tayyormiz,” deyiladi bayonotda.
Mintaqa yetakchilari rejani qo‘llab-quvvatlamoqda
Turkiya va bir guruh arab va islom davlatlari AQSh Prezidenti Donald Trampning G‘azo sulh taklifini olqishlab, kelishuvni yakunlash va uning amalga oshirilishini ta’minlash uchun Vashington bilan hamkorlik qilishga va’da berishdi.
Saudiya Arabistoni, Iordaniya, Birlashgan Arab Amirliklari, Qatar va Misr tashqi ishlar vazirlarining qo‘shma bayonotida ular AQSh va tegishli tomonlar bilan ijobiy hamkorlik qilishga tayyor ekanliklarini bildirishdi.
“Men AQSh Prezidenti Donald Trampning G‘azodagi qon to‘kilishini to‘xtatish va sulhga erishishga qaratilgan sa’y-harakatlarini va yetakchiligini olqishlayman,” dedi Turkiya Prezidenti Rajab Toyyib Erdo‘g‘an bayonotida.
U Turkiya barcha tomonlar uchun maqbul bo‘lgan “adolatli va barqaror tinchlik”ni o‘rnatish maqsadida diplomatik jarayonga hissa qo‘shishda davom etishini qo‘shimcha qildi.
Bu izohlar Tramp Vashingtonda Isroil Bosh vaziri Benyamin Netanyaxu bilan birga G‘azo sulh rejasi asosiy nuqtalarini taqdim etganidan keyin bildirildi.
Rejada G‘azoda ushlab turilgan Isroil asirlarini ozod qilish va Hamasni qurolsizlantirish chaqirig‘i mavjud.
Jahon miqyosida qo‘llab-quvvatlash
Dunyo yetakchilari ham AQSh Prezidenti Donald Trampning G‘azo urushini tugatishga qaratilgan taklifini olqishlab, barcha tomonlarni rejani qabul qilishga va tinchlik sari harakat qilishga chaqirishdi.
Buyuk Britaniya Bosh vaziri Keyr Starmer, agar amalga oshirilsa, bu taklif azob-uqubatlarga barham berishi mumkinligini aytdi.
“Biz barcha tomonlarni birlashishga va bu kelishuvni yakunlash hamda uni amalga oshirish uchun AQSh ma’muriyati bilan ishlashga chaqiramiz. Hamas endi qurolini tashlab, qolgan asirlarni ozod qilish orqali rejaga rozi bo‘lishi kerak,” dedi u.
Fransiya Prezidenti Emmanuel Makron ham qo‘llab-quvvatlashini bildirdi va Trampning “G‘azo urushini tugatish va barcha asirlarni ozod qilishga qaratilgan tashabbusini” olqishladi.
“Men Isroildan bu asosda qat’iy harakat qilishini kutaman. Hamas barcha asirlarni darhol ozod qilishi va bu rejaga amal qilishi kerak”,- deydi Makron.
Italiya bu tashabbusni muhim burilish nuqtasi sifatida ta’rifladi.
“Bugun AQSh Prezidenti Donald Tramp tomonidan taqdim etilgan taklif doimiy jangovar harakatlarni to‘xtatish, barcha asirlarni darhol ozod qilish va tinch aholi uchun to‘liq va xavfsiz gumanitar kirishni ta’minlash imkoniyatini yaratishi mumkin,” dedi bosh vazirlik idorasi.
Germaniya Tashqi ishlar vaziri Yoxan Vadeful Trampning G‘azo rejasini “dahshatli urushni tugatish uchun tarixiy imkoniyat” deb atadi va uning amalga oshirilishini qo‘llab-quvvatlash uchun Berlinning “aniq yordam” ko‘rsatishga tayyorligini bildirdi.
Yevropa Kengashi Prezidenti Antonio Kosta ham AQSh tashabbusini olqishladi.
“Prezident Trampning G‘azo urushini tugatish rejasini olqishlayman va Netanyaxuning ijobiy javobidan ruhlandim,” dedi u.
Kosta “Yaqin Sharqda tinchlikka chinakam imkoniyat berish uchun barcha tomonlarni chaqirdi” va ikki davlat yechimi “adolatli va barqaror tinchlikka olib boradigan yagona amaliy yo‘l” ekanligini ta’kidladi.
Norvegiya hukumati ham o‘z qo‘llab-quvvatlashini bildirdi va “Prezident Trampning G‘azoda sulh rejasi”ni olqishladi.
“Biz mintaqadagi va undan tashqaridagi hamkorlarimiz bilan urushni tugatishga yordam berish uchun yaqin aloqada bo‘lamiz,” deyiladi bayonotda.
Pokiston Bosh vaziri Shahboz Sharif X ijtimoiy tarmog‘ida rejani olqishlab, “Falastinliklar va isroilliklar o‘rtasida barqaror tinchlik mintaqada siyosiy barqarorlik va iqtisodiy o‘sish uchun zarurdir,” deb yozdi.
Tramp Netanyaxu bilan birga Vashingtonda sulh taklifining asosiy nuqtalarini taqdim etganidan keyin bu qo‘llab-quvvatlashlar bildirildi.
Reja G‘azoda ushlab turilgan Isroil asirlarini ozod qilish, Hamasni qurolsizlantirish va gumanitar kirishni ta’minlash choralarini o‘z ichiga oladi.
Yangi Zelandiya Tashqi ishlar vaziri Uinston Piters ham AQShning “G‘azodagi mojaroni tugatish bo‘yicha keng qamrovli rejasi”ni global yetakchilik namunasi sifatida olqishladi.
U tomonlarni mojaroni tugatish va taklif shartlarini to‘liq amalga oshirish uchun ushbu muhim imkoniyatdan foydalanishga chaqirdi. “Yangi Zelandiya bu halokatli mojaroni darhol tugatishni ko‘rishni istaydi,” deb yozdi u X ijtimoiy tarmog‘ida.
Avstraliya ham mojaroni tugatish rejasini qo‘llab-quvvatladi, deb xabar berdi ABC News.
“Avstraliya barcha tomonlarni rejani jiddiy qabul qilishga va uning tasavvurini kechiktirmasdan amalga oshirishga chaqiradi,” dedi Bosh vazir Entoni Albaniz.
Hindiston Prezidenti Trampning tashabbusini olqishladi va bu mintaqada tinchlik va barqarorlikni ta’minlash uchun muhim qadam ekanligini ta’kidladi.
Bosh vazir Narendra Modi bu tashabbus “Falastin va Isroil xalqlari uchun, shuningdek, kengroq G‘arbiy Osiyo mintaqasi uchun uzoq muddatli va barqaror tinchlik, xavfsizlik va rivojlanish yo‘lini ta’minlaydi,” dedi.
