BMT Xavfsizlik Kengashi dushanba kuni Donald Trampning G'azo uchun tinchlik rejasini mustahkamlashga qaratilgan, ayniqsa xalqaro kuchlarni joylashtirishni nazarda tutuvchi, AQSh tomonidan tayyorlangan rezolyutsiya bo‘yicha ovoz berishi kutilmoqda; Vashington harakat qilinmasa yangi janglar boshlanishi mumkinligi haqida ogohlantirmoqda.
Yuqori stavkali muzokaralar natijasida bir necha marta tahrirlangan loyiha ushbu reja — urush zarbalaridan aziyat chekayotgan Falastin hududida 10 oktyabrda Isroil bilan Hamas o'rtasidagi urushni to'xtatishni ma'qullaydi.
AFP ko‘rgan eng so‘nggi matn Xalqaro barqarorlashtirish kuchini (ISF) yaratishni vakolatlaydi; bu kuch Isroil va Misr hamda yangi tayyorlangan falastinlik politsiya bilan birgalikda chegara hududlarini ta'minlash va G'azoni demilitarizatsiya qilishga yordam beradi.
ISF shuningdek 'davlat bo‘lmagan qurolli guruhlardan qurollarni doimiy ravishda chiqarib tashlash', fuqarolarni himoya qilish va gumanitar yordam yo'nalishlarini xavfsizlashtirish ustida ham ishlaydi.
Bundan tashqari, u G'azo uchun o‘tkazuvchi boshqaruv organi bo‘lgan 'Tinchlik kengashi'ni tuzishni ham vakolatlaydi; nazariy jihatdan Tramp uning raisi bo‘ladi va uning vakolati 2027 yil oxirigacha davom etadi.
Oldingi loyihalardan farqli o‘laroq, so‘nggi versiyada kelajakda Falastin davlati paydo bo‘lishi mumkinligi tilga olinadi.
Loyiha matnida aytilishicha, Falastin Ma'muriyati talab qilingan islohotlarni amalga oshirib, G'azoning tiklanishi boshlanganidan so‘ng, 'Falastin milliy o‘zini belgilash va davlatga aylanish uchun ishonchli yo‘l shartlari nihoyat yuzaga kelishi mumkin'.
Isroil bu ehtimolni qat'iyan rad etgan.
“Har qanday hududda Falastin davlati tarafdorligimiz o‘zgarmadi,” dedi Netanyahu yakshanba kuni kabinet yig‘ilishida.
BMT Xavfsizlik Kengashi bo‘yicha ovoz berish dushanba kuni soat 17:00 (2200 GMT)ga belgilangan.
Rossiyaning e'tirozlari
Vetoga ega Rossiya raqobatbardosh bir loyiha tarqatgan va AQSh hujjati Falastin davlati yaratishni yetarlicha qo‘llab‑quvvatlamaydi, deb bildirgan.
AFP ko‘rgan Moskva matni Kengashdan 'ikki davlatli yechim g‘oyasiga sodiqlikni qat'iy ifoda etishni' so‘raydi.
U hozircha 'Tinchlik kengashi'ni yoki xalqaro kuchlarni joylashtirishni vakolatlamaydi; buning o‘rniga BMT bosh kotibi Antonio Guterresdan ushbu masalalarga oid 'variantlarni' taklif qilishi so‘raladi.
AQSh o‘z rezolyutsiyasini qo‘llab‑quvvatlash kampaniyasini kuchaytirdi va Kengash a'zolari orasida 'nizo sochishga urinishlar'ga qarshi chiqdi.
AQSh matnni Qatar, Misr, Birlashgan Arab Amirliklari, Saudiya Arabistoni, Indoneziya, Pokiston, Iordaniya va Turkiya imzolagan qo‘shma bayonot bilan qo‘llab‑quvvatlanayotganini ma'lum qildi.
AFPga gapirgan bir nechta diplomatning aytishicha, Rossiya tanqidlariga va boshqa a'zo davlatlarning ikkilanmalariga qaramay, ular AQSh loyihasining qabul qilinishini kutishmoqda.
Xalqaro Inqiroz Guruhi a'zosi Richard Gowan AFPga shunday dedi: 'Rossiyaliklar biladi: Kengash a'zolarining ko‘pchiligi AQSh rejalari bilan rozi bo‘ladi, ammo ular AQSh matnining mazmuni va Vashingtonning uni Nyu‑York orqali tez yo‘lga qo‘yishga harakati haqida xavotirga ega'.
U shuningdek, Moskvaning Arab davlatlari tomonidan qo‘llab‑quvvatlanadigan rezolyutsiyaga veto qo‘yishiga shubha bildirgan.
Gowanning so‘zlariga ko‘ra, 'Menimcha, Xitoy va Rossiya ovoz bermaslikni tanlab, rejaga nisbatan shubhalarini qayd etishlari va keyin AQShning uni amalga oshirishdagi kurashini kuzatib o‘tirilishlari ehtimoli yuqoriroq'.
