Suriya Quruqlik va Dengiz Portlari Bosh boshqarmasi jamoatchilik bilan aloqalar direktori Mazen Alloushning aytishicha, Turkiya bilan chegara o‘tishlarida muvofiqlashtirish tez sur’atda davom etmoqda va tranzit tashish to‘g‘risidagi bitim joriy oyda to‘liq kuchga kiradi.

U seshanba kuni Anadolu agentligiga bergan intervyusida shunday dedi:

“Turk rasmiylari bilan deyarli har hafta uchrashuvlar o‘tkazamiz. Muammo tug‘ilganda, o‘zaro aloqada bo‘lib, imkonlarimiz doirasida hal qilamiz.”

Alloush, Anqaraning “ozodlikdan keyingi” yordamlari uchun minnatdorchilik bildirib, savdo, transport va chegara boshqaruvida hamkorlik davom etayotganini qayd etdi.

Tranzit kelishuv tafsilotlari

Avgust oyida Istanbulda imzolangan tranzit tashish bitimi asosida amaliyotlar allaqachon boshlangan.
Alloushning so‘zlariga ko‘ra, yuk tashishda oraliq almashuv tizimi noyabrda to‘liq tugaydi.

Suriyalik haydovchilarga vizalar Halabdagi Turkiya konsulligi tomonidan 10 kun ichida beriladi. Shu bilan birga, turk haydovchilari vizani to‘g‘ridan-to‘g‘ri chegara postida olish imkoniyatiga ega bo‘ladi.

Turk rasmiylari, ikki fuqarolikka ega bo‘lgan suriyaliklarning Suriya raqamli mashinalari bilan Turkiyaga kirishiga ruxsat berish bo‘yicha dastlabki qaror chiqargan. Amaliyot yaqin kunlarda boshlanishi kutilmoqda.

Alloush, Suriya transport flotini yangilash rejalashtirilayotganini, maqsad esa suriyalik haydovchilarni Turkiya orqali Rossiya, Gruziya, Ukraina, Yevropa va Fors ko‘rfazi mamlakatlariga qayta yo‘naltirish ekanini bildirdi.

Shuningdek, “Turk birodarlarimiz Suriya xalqiga qo‘lidan kelgan yordamni ko‘rsatishda davom etmoqda,” dedi.

Portlar va chegara infratuzilmasi yangilanmoqda

Alloush ma’lumotiga ko‘ra, so‘nggi kunlarda Damashq xalqaro aeroportiga yangi radar tizimlari o‘rnatilgan, bu esa tungi parvozlarni amalga oshirish imkonini beradi.
U, gumanitar yordam konvoylari Turkiya orqali muammosiz o‘tayotganini va Anqaraning bu borada muhim yengilliklar yaratganini ta’kidladi.

Portlarda hozirgacha 110 ming konteyner qayta ishlangan.

Alloush, 2024-yil 8-dekabrdan — Baas rejimidan ozod etilganidan buyon — barcha quruqlik chegara punktlari va portlarda keng ko‘lamli qayta tiklash ishlari olib borilganini aytdi.

Nasib (Iordaniya) va yangi ochilgan Tiyyas (Livan) chegara postlari, shuningdek Lazkiya va Tartus portlari qayta faoliyat boshlagan.

Bu joylarda infratuzilma va elektron tizimlar yangilangan, uch million tonnadan ortiq yoqilg‘i import qilingan.
Lazkiya portiga 333 ta, Tartus portiga esa 700 dan ortiq kema kirib-chiqqan, jami 110 ming konteyner qayta ishlangan.

Asosiy eksport mahsulotlari — fosfat va tirik hayvonlar, boshqa tovarlar esa cheklangan miqdorda jo‘natilmoqda. Alloushga ko‘ra, bu ma’lumotlar moliyaviy hisobotda aks etadi va importga hech qanday to‘sqinlik yo‘q — barcha qonuniy tovarlar olib kirilishi mumkin.

Korrupsiya va kontrabanda bilan kurash

Alloush, eski rejim davrida portlarda korrupsiya, pora va kontrabanda keng tarqalganini, ammo endilikda bu tizim butunlay tugatilganini aytdi.
Xizmatlar bepul ko‘rsatiladi va rasmiylarga sovg‘a yoki pora berish qat’iyan taqiqlangan.

U, ilgari Nasib chegara postidan boshlangan giyohvand moddalar oqimi endilikda to‘xtatilganini, beshta yirik kontrabanda operatsiyasi fosh etilganini bildirdi.

Livan chegarasidan noqonuniy kirish urinishlari davom etayotganini tan olgan Alloush, barcha chegara postlarida K9 narkotik itlari va ilg‘or skaner tizimlari o‘rnatilganini ta’kidladi.

Yangi tizimlar qatorida 20 ta zamonaviy X-ray apparati ishga tushiriladi, bu esa barcha chegaralarni xalqaro standartlarga moslashtiradi.

Suriyalik haydovchilar va ikki fuqarolik egalari uchun yengilliklar

Alloush, vaqtinchalik himoya maqomidagi suriyaliklarning Turkiyaga tashrif ruxsatlari hozircha to‘xtatilganini, ammo bu insonparvarlik masalasi bo‘lgani uchun muzokaralar davom etayotganini bildirdi.

Ikki fuqarolikka ega bo‘lgan suriyaliklar mashinalarini Suriya hududiga olib kirishi uchun yangi tartib joriy etilgan.
Endilikda, Turkiya yoki boshqa davlat fuqaroligiga ega bo‘lgan har qanday suriyalik o‘z pasporti orqali mashinasini Suriya hududiga olib kirishi mumkin.

Bunda yagona shart — suriyalikligini isbotlashdir; muddati o‘tgan Suriya pasporti ham bu jarayonda yaroqli hisoblanadi.

Shuningdek, mashinalarni kiritish jarayonida ilgari olinadigan 50 dollarlik kafolat to‘lovi 15 dollarga tushirilgan. Bu, Alloushning ta’kidlashicha, suriyaliklar uchun chegara o‘tish jarayonini sezilarli darajada yengillashtirgan.

U so‘zini quyidagicha yakunladi:

“Eshiklarimiz xalqimiz uchun to‘liq ochiq. Biz eski chegaralar xarobasi o‘rnida zamonaviy xalqaro tranzit yo‘laklarini qurmoqdamiz. Kelgusi yilda Suriya barcha chegaralari bilan to‘liq jihozlangan, iqtisodiy faol va yagona standart asosida ishlaydigan mamlakatga aylanadi.”