Siyosiy, Iqtisodiy va Ijtimoiy Tadqiqotlar Jamg‘armasi (SETA) tomonidan Turkiya–Indoneziya Hamkorlik Forumi chorshanba kuni Turkiya poytaxti Anqarada tashkil etildi. Tadbirda ikki tomonlama munosabatlar hamda mintaqaviy masalalar muhokama qilindi.
Turkiya va Indoneziya o‘rtasidagi diplomatik aloqalarning 75 yilligi munosabati bilan o‘tkazilgan forumda ikki davlat diplomatlari, akademiklari va byurokratlari ishtirokida ikki sessiya o‘tkazildi.
Ochilish nutqida Turkiya savdo vaziri o‘rinbosari Mustafa Tuzju ushbu hamkorlik forumini ikki davlat o‘rtasidagi munosabatlarning rivojlanishida “yangi bosqich” deb atadi.
Global iqtisodiyotdagi “chuqur o‘zgarishlar”ga qaramay, Tuzju Turkiya va Indoneziya — G20 a’zolari sifatida — kuchli barqarorlikni namoyish etib, o‘z o‘sish sur’atlarini saqlab qolganini ta’kidladi.
U, shuningdek, ASEANning eng yirik iqtisodiyoti bo‘lgan Indoneziya mintaqaviy markazga aylanish sari harakat qilayotganini va global qiymat zanjirlariga tobora ko‘proq integratsiyalashayotganini qayd etdi.
‘Strategik hamkorlar’
Istanbuldagi Indoneziya Bosh konsuli Darianto Harsono yashil energiya, raqamli transformatsiya va avtomatlashtirishning 2050 yilgacha o‘sib borayotgan ahamiyatini ta’kidlab, mudofaa sohasidagi hamkorlikni Turkiya–Indoneziya aloqalarining asosiy yo‘nalishlaridan biri sifatida ko‘rsatdi.
U Indoneziyaning resurs boyligi va Turkiyaning texnologik imkoniyatlari birlashib, hamkorlikni mustahkamlashda davom etayotganini aytdi. Shuningdek, ikki davlatning Global Janub yetakchilari sifatida inklyuziv innovatsiyalarni rivojlantirishdagi umumiy mas’uliyatini ta’kidladi.
“Ikki tomonlama va sohaviy munosabatlar” deb nomlangan tushki sessiyada Turkiya Tashqi ishlar vazirligining ikki tomonlama siyosiy masalalar bo‘yicha boshqarma boshlig‘i vazifasini bajaruvchi Ko’rkut Gungen, Synergy Policies ijrochi direktori Dinna Prapto Raharja va Indoneziya Mudofaa universiteti professori Anak Agung Banyu Perwita ishtirok etdi.
O‘z nutqida Gungen Turkiya va Indoneziyani G20 va Islom Hamkorlik Tashkiloti (IHT) kabi ko‘p tomonlama platformalarda hamkorlik qiluvchi “ikki do‘stona strategik hamkor” deb ta’rifladi.
Yuqori darajadagi mexanizmlar
Turkiya Prezidenti Rajab Toyyib Erdo‘g‘onning fevral oyida Jakartaga tashrifi hamda Indoneziya Prezidenti Prabovo Subiantoning aprel oyida Anqaraga tashrifi kabi so‘nggi yuqori darajadagi safarlarning ahamiyatini ta’kidlab, Güngen shunday dedi:
“Indoneziya dengiz yo‘llarining markazida joylashgan. Bizning maqsadimiz — Indoneziyaning Turkiya uchun yanada kuchli muloqot hamkoriga aylanishidir.”
U ikki tomonlama munosabatlar iqtisodiyot va mudofaa kabi turli sohalarda chuqurlashib borayotganini qayd etdi. Turkiya bu yil Indoneziyaning mudofaa ko‘rgazmasida 25 kompaniya bilan ishtirok etganini eslatdi.
“Geografik jihatdan uzoq bo‘lishimizga qaramay, qadriyatlarimiz umumiy, tariximiz esa bir xil g‘oya va ideallarga asoslangan. O‘zaro ishonch va do‘stlik diplomatiyadan ancha yuqoridir,” dedi Güngen.
Raharja esa mahalliy darajada dala kuzatuvlarini o‘tkazganini aytib, Turkiya va Indoneziya geografik jihatdan farq qilsa-da, “xalqimiz ochiq fikrli, hamkorlikka moyil va muloqotda kuchli” ekanini ta’kidladi.
Perwita esa Turkiya va Indoneziya yangi yuqori darajadagi diplomatik mexanizmlarni rivojlantirishi mumkinligini, ikki tomonlama munosabatlarda harbiy modernizatsiya esa muqarrar jarayon bo‘lib qolayotganini qo‘shimcha qildi.
