UNICEF Favqulodda vaziyatlar bo‘yicha bosh koordinatori Hamish Youngning ta’kidlashicha, G‘azoga kirayotgan yordamning sifati uning miqdori kabi muhim va asosiy ehtiyojlarni cheklovsiz yetkazib berish uchun zudlik bilan choralar ko‘rish zarur.
Youngning so‘zlariga ko‘ra, G‘azodagi falastinliklar chodirlar, plastik qoplamalar, toza ichimlik suvi, shuningdek, suv ishlab chiqarish va taqsimlash uchun yoqilg‘i hamda uskunalar, quduqlar va tuzsizlantirish inshootlarini ta’mirlash uchun quvurlar kabi vositalarga muhtoj.
U juma kuni Anadolu agentligiga bergan intervyusida, Deir al-Balahning sharqidagi Kissufim o‘tish joyi yaqinida jamoasi bilan kutayotganini aytib, shunday dedi:
“Bizda 50 ta yuk mashinasi ruxsat olishni kutmoqda. Ular bolalarning hayotini saqlab qolish uchun zarur bo‘lgan tibbiy va gigiyena vositalarini olib kelmoqda.”
Youngning ma’lumotiga ko‘ra, 10-oktabr kuni sulh kuchga kirganidan beri Isroil G‘azoga 653 ta yordam yuk mashinasini kiritgan, bu esa kelishuvda belgilangan kunlik 600 ta yuk mashinasi kvotasidan ancha past.
G‘azo hukumati matbuot idorasi direktori Ismoil Tavabta shunday dedi:
“Yakshanba kuni Isroil 173 ta yordam yuk mashinasini, jumladan uchta pishirish gazi va oltita yoqilg‘i olib kelgan yuk mashinasini kiritishga ruxsat berdi. Biroq dushanba va seshanba kunlari hech qanday yuk mashinasi kiritilmadi. Chorshanba kuni esa 480 ta yuk mashinasi o‘tishiga ruxsat berildi.”
Juma kechasi holatiga ko‘ra, G‘azo matbuot idorasi payshanba va juma kunlariga oid raqamlarni hali e’lon qilmagan edi. Ular shanba kuni e’lon qilinishi kutilmoqda.
Fojiali vaziyat
Young G‘azodagi vaziyatni “fojiali” deb ta’rifladi. Uning so‘zlariga ko‘ra, deyarli barcha kasalxonalar vayron bo‘lgan yoki jiddiy zarar ko‘rgan, aholining katta qismi esa oziq-ovqat va boshpana yetishmovchiligiga duch kelmoqda.
UNICEF shimoliy G‘azodagi ocharchilik oqibatlarini kamaytirish uchun katta miqdorda oziq-ovqatga zudlik bilan ehtiyoj sezayotganini bildirdi.
“Men gapirayotgan barcha yordamlarni olib kirish uchun qo‘ldan kelgan barcha ishni qilish zarur,” dedi u.
2023-yil 8-oktabrda Isroilning genotsidi boshlanganidan beri G‘azodagi falastinliklar chuqurlashib borayotgan gumanitar inqiroz va keng ko‘lamli ocharchilikka duch kelmoqda.
Bombardimon va qamal natijasida fuqarolik infratuzilmasi vayron bo‘lgan, sog‘liqni saqlash tizimi esa deyarli qulab tushgan.
“G‘azo bolalari bu yordamga juda muhtoj,” dedi Young.
“Biz yordam kelishini kutib o‘tira olmaymiz.”
Trampning sulh rejasi
Sulh shartlariga ko‘ra, har kuni 600 ta yordam yuk mashinasi, jumladan xususiy yetkazib beruvchilardan kelgan mahsulotlar G‘azoga kirishi kerak.
Youngning aytishicha, G‘azo har kuni taxminan 50 ta yoqilg‘i yuk mashinasiga va kundalik hayot uchun zarur pishirish gaziga muhtoj.
U G‘azoda yordamni tarqatish uchun xavfsiz kirish imkoniyatining muhimligini ta’kidladi.
“Biz G‘azodagi eng zaif bolalar, ularning onalari va ularga g‘amxo‘rlik qilayotgan oilalarga yetib borish uchun harakat erkinligiga muhtojmiz,” dedi u.
Isroil 2-martdan beri G‘azo chegaralarini to‘liq yopib qo‘ygan, oziq-ovqat, dori-darmon va boshqa hayotiy zaruratlarni to‘sib qo‘ygan. Minglab yordam yuk mashinalari Isroilning ochilishini to‘xtatib turgan Rafah o‘tish joyining Misr tomonida qolmoqda, bu esa Isroil asirlarining jasadlari qaytarilishiga bog‘liq.
G‘azo sulh kelishuvi o‘tgan hafta Isroil va Hamas o‘rtasida AQSh Prezidenti Donald Tramp tomonidan taqdim etilgan reja asosida erishilgan edi.
Birinchi bosqichda Isroil asirlarining ozod qilinishi evaziga falastinlik mahbuslar ozod etilishi ko‘zda tutilgan.
Reja, shuningdek, G‘azoni qayta tiklash va Hamasdan tashqari yangi boshqaruv mexanizmini yaratishni ham o‘z ichiga oladi.
2023-yil oktyabr oyidan beri Isroil hujumlari natijasida 68 mingga yaqin falastinlik, asosan ayollar va bolalar halok bo‘lgan, va hudud yashash uchun deyarli yaroqsiz holga kelgan.
