Hamasning yuqori lavozimli vakili AQSh Prezidenti Donald Trampning G‘azo sulh rejasi bo‘yicha taklifiga tez orada javob berishini ma’lum qildi.
“Hamas ushbu rejani jiddiy muhokama qilmoqda, garchi bizda ko‘plab e’tirozlar mavjud bo‘lsa-da,” dedi Muhammad Nazzol Doxadagi Al Jazeera telekanaliga.
U qo‘shimcha qildi, harakat “vaqt va tahdidlar bosimidan uzoqda” kelishuvlarga erishishga intilayotganini, ichki va tashqi maslahatlashuvlar allaqachon Falastin fraksiyalari, mustaqil shaxslar va vositachilar bilan boshlanganini ta’kidladi.
Uning so‘zlariga ko‘ra, yakuniy javob “Falastin xalqining manfaatlari va Falastin masalasining strategik tamoyillarini hisobga oladi.”
Trampning rejasi
29-sentyabr kuni Oq uy G‘azoda darhol sulhni boshlash, so‘ngra qayta qurish va hududning siyosiy hamda xavfsizlik tuzilmalarini qayta tashkil etishni o‘z ichiga olgan batafsil taklifni e’lon qildi.
Rejaga ko‘ra, G‘azo qurolsiz zona bo‘lib, vaqtinchalik boshqaruv mexanizmi ostida bo‘ladi va bu jarayonni Tramp yangi xalqaro monitoring organi orqali bevosita nazorat qiladi.
Shuningdek, reja Hamas tomonidan ushlab turilgan barcha isroillik asirlarni 72 soat ichida ozod qilishni, buning evaziga Isroil qamoqlaridagi yuzlab falastinlik mahbuslarni ozod qilishni nazarda tutadi.
Hujjat jangovar harakatlarni to‘xtatish, Falastin qarshilik kuchlarini qurolsizlantirish va G‘azodan Isroilning bosqichma-bosqich chiqib ketishini o‘z ichiga oladi.
Keyinchalik hudud texnokratik boshqaruv ostida, AQSh prezidenti rahbarligidagi xalqaro nazorat ostida boshqariladi.
Tramp Hamasga o‘z taklifiga javob berish uchun “uch yoki to‘rt kun” vaqt berilishini aytdi va bu G‘azodagi ikki yillik urushni tugatishi mumkinligini ta’kidladi.
Isroilning G‘azodagi qirg‘ini
Isroil armiyasi 2023-yil oktyabridan beri G‘azoda genotsid olib bormoqda, xalqaro sulh talablarini rad etib, 66 mingdan ortiq falastinlikni, asosan ayollar va bolalarni o‘ldirdi.
Bu qurbonlar orasida vayron qilingan uylar ostida ko‘milgan deb taxmin qilinayotgan 11 ming falastinlik yo‘q.
Biroq, mutaxassislar G‘azo ma’muriyati tomonidan e’lon qilingan o‘lim sonidan ancha yuqori bo‘lishi mumkinligini, bu raqam 200 mingga yetishi mumkinligini taxmin qilmoqda.
Xalqaro Jinoyat Sudi Isroil Bosh vaziri Benyamin Netanyaxu va uning sobiq Mudofaa vaziri Yoav Gallantga G‘azodagi urush jinoyatlari va insoniyatga qarshi jinoyatlar uchun hibsga olish orderlari chiqardi.
Isroil, shuningdek, G‘azodagi urushi uchun Xalqaro Sudda genotsid ishi bilan yuzlashmoqda.
Birlashgan Millatlar Tashkiloti Isroil G‘azoda genotsid olib borayotganini xulosa qildi.
BMT va huquq tashkilotlari hudud yashashga yaroqsiz holga kelayotganini, ocharchilik va kasalliklar insonparvarlik inqirozini kuchaytirayotganini bir necha bor ogohlantirgan.
Vashington o‘zining uzoq muddatli ittifoqchisi Isroilga har yili 3,8 milliard dollar harbiy yordam ajratadi.
2023-yil oktyabridan beri AQSh G‘azodagi genotsid va qo‘shni mamlakatlardagi urushni qo‘llab-quvvatlash uchun 22 milliard dollardan ortiq mablag‘ sarfladi.
AQShning ayrim yuqori martabali amaldorlari G‘azodagi tinch aholi o‘limining yuqori darajasi bo‘yicha Isroilni tanqid qilganiga qaramay, Vashington hozircha har qanday qurol yetkazib berishni cheklash chaqiriqlariga qarshilik ko‘rsatmoqda.
Amerika tadqiqot markazi – Xalqaro Munosabatlar Kengashiga ko‘ra, AQSh 1946-yildan beri Isroilga harbiy va iqtisodiy yordam sifatida inflyatsiya hisobga olinganda 310 milliard dollardan ortiq mablag‘ ajratgan.
