UNESCO 15-dekabrni Turk tillari oilasi kuni deb e'lon qildi. Bu kun Turk tillarida so'zlashuvchi davlatlarning umumiy tili, madaniyati va hujjatli merosini targ'ib qilishga bag'ishlangan.
O‘zbekistonning tarixiy shahri Samarqandda, 15-dekabrni Turk tillari oilasi kuni deb belgilash bo‘yicha Turkiya Prezidenti Rajab Toyyib Erdo‘g‘anning taklifi muhokama qilindi va qabul qilindi. Bu qaror UNESCOning 43-Bosh konferensiyasida tasdiqlandi. Ushbu konferensiya 30-oktyabrda boshlangan bo‘lib, unda 194 mamlakatdan 5000 dan ortiq ishtirokchi qatnashmoqda. Tadbir 13-noyabrgacha davom etadi.
“Turk tillarini qadrlash, nishonlash va targ‘ib qilish maqsadida UNESCO homiyligida birlashgan Ozarbayjon, Qozog‘iston, Qirg‘iziston va O‘zbekiston kabi barcha turk davlatlariga minnatdorchilik bildiramiz. Shuningdek, ijroiya kengashi davomida qimmatli qo‘llab-quvvatlagan 26 hamkor davlat, jumladan, birodar davlat Turkmanistonga samimiy minnatdorchilik bildiramiz,” dedi Gulnur Aybet, Turkiyaning UNESCOdagi doimiy vakili.
Aybet tillar nafaqat muloqot vositasi, balki sivilizatsiyalar ruhi ekanini, ular avlodlar osha umumiy xotira, donolik va o‘zlikni olib o‘tishini ta’kidladi.
Uning so‘zlariga ko‘ra, turk tillarida dunyo bo‘ylab 200 milliondan ortiq odam so‘zlashadi va bu tillar asrlar davomida umumiy tarix va qadriyatlar orqali boy madaniy to‘qimani ifodalaydi.
“Muhimi, 15-dekabr Turk tillarining eng qadimiy yozma hujjatlaridan biri bo‘lgan Orxon yozuvlari shifrining ochilgan kunidir. Bu 8-asrga oid bo‘lib, turk sivilizatsiyalarining umumiy madaniy va badiiy boyliklarini ifodalovchi tarixiy kun hisoblanadi. Bu kun xalqlar o‘rtasida madaniy yaqinlik va muloqotni mustahkamlashga xizmat qiladi,” dedi elchi.
“Turk tillari oilasi kunini tan olish orqali UNESCO ko‘p tillilik, madaniy xilma-xillik va xalqlar o‘rtasidagi muloqotga bo‘lgan doimiy sadoqatini yana bir bor tasdiqlaydi,” deb qo‘shimcha qildi u.
Anqara bu qarorni olqishladi
Turkiya UNESCOning bu qarorini mamnuniyat bilan qabul qildi.
“Turkiya va birodar turk davlatlari tomonidan ishlab chiqilgan ushbu rezolyutsiya turk tillarini – turk dunyosining umumiy merosini – saqlab qolish va kelajak avlodlarga yetkazish bo‘yicha birgalikdagi sa’y-harakatlarni yanada kuchaytiradi,” deyiladi Turkiya Tashqi ishlar vazirligi dushanba kuni bergan bayonotida.
“Ma’lumki, mashhur turkolog Vilhelm Tomsen 1893-yil 15-dekabrda xalqaro ilmiy jamoatchilikka 1889-yilda topilgan va turk tilining eng qadimiy yozma manbalari sifatida tan olingan Orxon yozuvlari turk tilida yozilganini e’lon qilgan,” deb qo‘shimcha qilindi.
“Turk dunyosiga va turk tillarida so‘zlashuvchi hamda o‘rganayotgan do‘stlarimizga Xalqaro Turk tillari kuni muborak bo‘lsin,” dedi vazirlik.
Vazirlik, shuningdek, yaqinlashib kelayotgan Turk tillari oilasi kuni munosabati bilan Anqaraning turk dunyosiga va “bizning tillarimizni o‘rganayotgan do‘stlarimizga” tabriklarini bildirdi.
